Wwft varia Q1 2020

Witwassen en het risico van de coffeeshophouder als klant

In nogal wat leidraden en lijsten worden coffeeshophouders als een hoger risico benoemd voor instellingen in de zin van de Wwft. Een eigen, genuanceerde benadering kan evenwel heel goed op zijn plaats zijn. Ook is het zijn van cannabisteler zeker niet altijd redengevend voor het beëindigen van een klantrelatie omdat dit bijvoorbeeld niet meer binnen een risk appetite past. Dit leerde de uitspraak van 4 november 2019 van de voorzieningenrechter in kort geding al in een zaak aangespannen door een cannabisteler tegen De ABN AMRO bank.

Uit de scherpe conclusie van de advocaat-generaal Knigge van 18 februari 2020 blijkt ook dat hij concludeert dat inkomsten verkregen uit gedoogde handel in softdrugs, die onder omstandigheden niet kunnen worden aangemerkt als “wederrechtelijk”, niet kunnen worden aangemerkt als te zijn verkregen uit een misdrijf. Het voorhanden en omzetten hiervan kan derhalve in de regel niet worden aangemerkt als witwassen. We dienen hierover nog het oordeel van de Hoge Raad af te wachten. Een genuanceerdere benadering van het risico van zowel de cannabisteler als de coffeeshophouder is dus wel op zijn plaats. Het als een stigma benaderen is en onnodig en onjuist.

MvA implementatiewet vierde anti-witwasrichtlijn

Op 14 februari 2020 is de Memorie van Antwoord bij de Implementatiewet wijziging vierde anti-witwasrichtlijn gepubliceerd. Hierin wordt onder meer kort beschreven hoe de Nederlandse implementatie zich verhoudt tot de implementatie in andere EU-landen (qua maatregelen verricht Nederland het minimale, zie ook het volgende overzicht), wordt nader toegelicht waarom DNB als toezichthouder wordt aangesteld op aanbieders van diensten met virtuele valuta en wordt nog een aardig overzicht gegevens van de aanstaande evaluaties:

- (2019): nieuwe nationale riskassessment door Nederland;

- 2021: evaluatie Nederland door FATF over onder meer de effectiviteit van het nationale anti-witwas- en anti-terrorismefinancieringsbeleid;

- 11 januari 2022 verslag Europese Commissie over evaluatie vierde anti-witwasrichtlijn.

UBO-register

De Eerste Kamer heeft op 10 maart 2020 te kennen gegeven voorgelicht te willen worden door de Afdeling Advisering van de Raad van State ten aanzien van de vraag of de registratie van de UBO’s van kerkgenootschappen strijdig is met onder meer de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Godsdienst en levensovertuiging worden in de AVG daarin als een bijzonder persoonsgegeven gezien, waarvan de registratie in beginsel is verboden. Hoeveel tijd de Raad van State nodig heeft voor het uitbrengen van het advies is niet bekend.

In afwachting van dit advies heeft de Eerste Kamer de behandeling van de implementatiewet die moet leiden tot invoering van het UBO-register opgeschort. Dit betekent wederom vertraging, terwijl de vierde anti-witwasrichtlijn al op 10 januari 2020 had moeten worden ingevoerd.

Voorstel KNB: maak de meldingen door notarissen van ongebruikelijke transacties anoniem

De oproep van de KNB aan politieke partijen om de meldingen van ongebruikelijke transacties door notarissen anoniem te maken geeft duidelijk aan dat de overheid deze poortwachter zo langzamerhand overvraagt. Vanuit de praktijk zijn voldoende situaties bekend waar het belang van veiligheid van notaris en gezin invoelbaar wordt verkozen boven de plicht om een ongebruikelijke transactie te verrichten. Bij de vroegere situatie van het afgeven van een verklaring van geen bezwaar door het ministerie van justitie speelde dit probleem niet. Deze ambtenaar kon zich goed verschuilen in de torens van het ministerie. Bij het privatiseren, out-sourcen en bezuinigen van deze verantwoordelijkheid van de Staat, is het risico van veiligheid gemakshalve ook maar op het bordje van de notaris terecht gekomen. Dat deze zich zorgen maakt is terecht. Dat dit op korte termijn via deze weg evenwel zal worden gewijzigd is niet te verwachten, getuige ook de recente beantwoording van Kamervragen door de Minister van Justitie hierover. Zie daarvoor ook ons vorige blog.