Het UBO – register: heeft/bent u al een UBO?

03 jul 2017
Jurjan Geertsma
Op 31 maart 2017 is ten behoeve van de implementatie van de 4e Europese Anti-witwasrichtlijn (EU) 2015/849, het concept wetsvoorstel houdende regels met betrekking tot de registratie van uiteindelijk belanghebbenden (in het Engels ‘ultimate beneficial owner’, afgekort UBO) ter consultatie gepubliceerd.

De consultatieronde liep tot en met 28 april 2017. In juli 2016 is reeds de consultatie van het overige concept implementatiewetsvoorstel geweest. Hoewel Nederland verplicht is de richtlijn uiterlijk 26 juni 2017 te hebben geïmplementeerd, verwachten wij dat deze Nederland niet wordt gehaald. Dat is vervelend voor instellingen en ondernemingen die hierop hun interne procedures, bijvoorbeeld over het nieuwe ruime UBO-begrip, willen aanpassen. Een coulanceregeling voor instellingen ligt ons inziens dan ook voor de hand.

De UBO definitie

Het concept Wetsvoorstel hanteert een veel ruimere UBO-definitie met als consequentie dat veel meer (Nederlandse) entiteiten een of meer UBO’s zullen hebben of zullen moeten aanwijzen. In tegenstelling tot de huidige Wwft en nota bene de 4e Anti-witwasrichtlijn wordt in het onderhavige wetsvoorstel voor het UBO-begrip niet meer concreet aangeknoopt bij een percentage aandelenbezit en/of zeggenschap. Alle natuurlijke personen die de uiteindelijke eigenaar zijn van of zeggenschap hebben over een onderneming of een rechtspersoon zullen aangemerkt worden als UBO. Als er geen UBO is aan te wijzen, moet er mogelijk een UBO vanuit het hoger leidinggevend personeel worden aangewezen (‘ pseudo-UBO’). Hoe een en ander precies vorm zou moeten krijgen wordt overgelaten aan nog op te stellen lagere regelgeving. Hoewel het goed is dat met dit register enige handreiking wordt gedaan om aan het cliëntenonderzoek in de praktijk tegemoet te komen, plaatsen wij wel onze vraagtekens bij deze vage en zeer ruime UBO-definitie. Is dit nog wel dienstig aan de doeleinden van de richtlijn en Wwft of wordt het een doel op zichzelf? Schiet Nederland niet door in de honger naar informatie en de wens van attributie van risico – aansprakelijkheden bij instellingen? Houden we nog wel zicht op de daadwerkelijke plegers van de gronddelicten? Met andere woorden: kunnen we straks door de UBO’s het bos nog zien?

Het UBO-register

Het UBO-register zal gegevens bevatten van alle UBO’s van vennootschappen en andere juridische entiteiten die in Nederland zijn opgericht of beheerst worden door Nederlands recht. Een uitzondering geldt waarschijnlijk voor eenmanszaken, publiekrechtelijke rechtspersonen, vereniging van eigenaren en enkele ‘overige privaatrechtelijke rechtspersonen’ zoals ingeschreven in het Handelsregister.

Ondernemingen dienen zelf toereikende, accurate en actuele informatie over hun UBO’s in te winnen en bij te houden. Wwft-plichtige instellingen en bevoegde autoriteiten krijgen een zogeheten terugmeldingsplicht geldt; zij zijn verplicht zijn om melding te doen aan de Kamer van Koophandel als zij stuiten op informatie die afwijkt van de UBO-informatie in het handelsregister.

Het register waarin de UBO-informatie wordt opgenomen zal worden beheerd en geëxploiteerd door de Kamer van Koophandel en wordt onderdeel van het handelsregister. Niet iedereen krijgt toegang tot de alle UBO-informatie. Er is een aantal waarborgen ten behoeve van onder meer de bescherming van de privacy en de persoonlijke levenssfeer van de te registreren UBO’s. Deze zijn niet al te sterk. De naam, geboortemaand en -jaar, nationaliteit, woonstaat en aard en omvang van het door de UBO gehouden economisch belang zal voor het publiek toegankelijk, en dus geheel transparant, zijn. De aanvullende informatie, zoals geboortedatum, -plaats en -land, adres en BSN-nummer of buitenlands fiscaal identificatienummer, is toegankelijk voor nog een relatief grote groep: (a) bevoegde autoriteiten en de Financiële inlichtingen eenheid, (b) meldingsplichtige instellingen in het kader van hun cliëntenonderzoek en (c) alle personen of organisaties die een legitiem belang kunnen aantonen.

Nieuws & Publicaties