VS implementeert proefprogramma inzake belonen en ontnemen

In lijn met een eerdere aankondiging van Advocaat-Generaal Lisa Monaco (in het Monaco-memorandum) wordt met het Proefprogramma beoogd dat ondernemingen compensatiestructuren ontwerpen die niet alleen goede compliance-praktijken stimuleren en belonen, maar ook individuele werknemers die zich schuldig hebben gemaakt aan wangedrag bestraffen. Het Proefprogramma, dat in beginsel drie jaar van kracht zal zijn, past bij de (internationale) trend om de nadruk te leggen op het aansprakelijk stellen van individuele personen.

Het Proefprogramma

Het Proefprogramma bestaat uit twee belangrijke onderdelen. Ten eerste zal elke buitengerechtelijke afdoening voor een onderneming (“criminal resolution”) vereisen dat de onderneming compliance-bevorderende criteria toepast binnen haar compensatie- en bonussysteem voor werknemers. Ten tweede kunnen ondernemingen die compensaties van verwijtbare werknemers proberen terug te vorderen in aanmerking komen voor boetevermindering.

1. Compliance-bevorderende maatregelen

Allereerst zal elke onderneming die gedurende het Proefprogramma een buitengerechtelijke afdoening aangaat, verplicht worden om binnen haar beloningssysteem compliance-bevorderende criteria te ontwikkelen. Deze criteria kunnen bijvoorbeeld bestaan uit:

1. een verbod op bonussen voor werknemers die niet voldoen aan de prestatie-vereisten op het gebied van compliance;
2. disciplinaire maatregelen voor werknemers die de toepasselijke wetgeving overtreden en andere personen die a) toezicht uitoefenden op de betreffende werknemer(s) of het bedrijfsonderdeel dat bij het wangedrag betrokken was en b) op de hoogte waren van of moedwillig blind waren voor het wangedrag; en
3.  stimulansen voor werknemers die blijk geven van volledige inzet voor compliance-processen.

2. Boetevermindering

Ten tweede voorziet het Proefprogramma in boetevermindering voor ondernemingen die, voorafgaand aan de buitengerechtelijke afdoening, te goeder trouw procedures hebben gestart om compensatie terug te vorderen van werknemers die zich schuldig hebben gemaakt aan wangedrag, hun leidinggevenden alsmede personen die moedwillig het wangedrag hebben genegeerd. Om in aanmerking te komen voor deze boetevermindering is daarbij vereist dat de onderneming volledig heeft meegewerkt aan het onderzoek, het wangedrag tijdig heeft opgelost en kan aantonen dat het een programma heeft geïmplementeerd om compensatie terug te vorderen van de betreffende werknemers.

Kort samengevat werkt de boetevermindering als volgt. De officier van justitie kan een boetevermindering toestaan die gelijk is aan het compensatiebedrag dat de onderneming probeert terug te vorderen van de verwijtbare personen. De onderneming dient dan het volledige bedrag van de oorspronkelijke boete te betalen, verminderd met 100% van het bedrag dat de onderneming probeert terug te vorderen. Als de onderneming aan het einde van de termijn van de criminal resolution er niet in is geslaagd het gehele bedrag aan compensaties die het trachtte terug te vorderen heeft teruggevorderd, dient de onderneming de terugvorderingskorting minus de daadwerkelijk teruggevorderde compensatie te betalen aan het DoJ. Daarom wordt ook wel gesproken van uitgestelde boetevermindering.

Indien de pogingen van een onderneming om te goeder trouw compensatie terug te vorderen niet slagen, kan de officier van justitie alsnog een boetevermindering toekennen van maximaal 25 procent van het bedrag aan compensaties dat de onderneming probeerde terug te vorderen. Dergelijke verminderingen kunnen gerechtvaardigd zijn in situaties waarin, bijvoorbeeld, de pogingen van de onderneming om middelen terug te vorderen tot aanzienlijke proceskosten hebben geleid of wanneer de onderneming kan aantonen dat het zeer waarschijnlijk is dat de onderneming er in de nabije toekomst in zal slagen de compensatie terug te vorderen.

Overwegingen naar aanleiding van het Proefprogramma

Nederland kent (nog) geen vergelijkbaar Proefprogramma. De trend die ten grondslag ligt aan het Proefprogramma is in Nederland echter ook duidelijk zichtbaar; er is sprake van toenemende aandacht voor het identificeren en bestraffen van individuele werknemers en leidinggevenden die betrokken zijn bij (vermeend) wangedrag. Ook heeft het OM in toenemende mate aandacht voor de compliance-bevorderende maatregelen die ondernemingen nemen om wangedrag te voorkomen en/of op te lossen.

Het Proefprogramma kan voor ondernemingen nuttige handvatten bieden om proactief compliance-bevorderende maatregelen te nemen, zoals:

• Zorg voor duidelijke, consistente en voortdurende berichtgeving aan werknemers over de verwachtingen van de onderneming met betrekking tot compliance;
• Herzie de prestatiecriteria van werknemers om ervoor te zorgen dat compliance-bevorderende criteria worden opgenomen in de kritieke prestatie-indicatoren (KPI’s) van werknemers;
• Beloon werknemers die compliance-KPI’s halen en sanctioneer werknemers die niet aan de compliance-KPI’s voldoen;
• Neem maatregelen om disciplinaire maatregelen en stimulansen in relatie tot compliance te monitoren, zodat dergelijke maatregelen in de hele organisatie consequent worden toegepast.

Als een onderneming dergelijke maatregelen heeft geïmplementeerd en toch te maken krijgt met wangedrag, zou dit – indien sanctionering aan de orde is - aanleiding kunnen geven tot voorwaardelijke sanctionering of strafvermindering.

Voor vragen over compliance-vraagstukken kunt u contact opnemen met Jurjan Geertsma en Miranda de Mik.