Wwft varia Q2 2020

Jaaroverzicht 2019 FIU-Nederland

De FIU-Nederland (FIU) heeft begin juli haar jaaroverzicht 2019 gepubliceerd. Hieruit blijkt dat het aantal meldingen van ongebruikelijke transacties in 2019 ten opzichte van 2018 verdrievoudigd is. Tegelijkertijd zijn afgelopen maand in de media berichten verschenen dat uit tienduizenden witwasmeldingen amper strafzaken voortkomen. Reden voor een nadere beschouwing.

In het jaaroverzicht 2019 meldt de FIU dat het jaar in het teken stond van een meer thematische aanpak. Voor 2019 betroffen enkele thema’s: corruptie, witwassen in relatie tot crimineel vermogen, fraude met bijzondere aandacht voor de zorg, Caribisch Nederland en opmerkelijke wijzigingen in meldpatronen- en dossiers. Door de thematische aanpak zou de kwaliteit van de analyses worden verhoogd en de bruikbaarheid voor de opsporing worden verbeterd.

In 2019 zijn in totaal 2.463.973 meldingen van ongebruikelijke transacties gedaan. Het aantal verdacht verklaarde transacties – transacties die ter beschikking worden gesteld aan opsporings-, inlichtingen- en veiligheidsdiensten – betreft 39.544. Opvallend is dat in 2018 “slechts” 753.352 ongebruikelijke transacties zijn gemeld en daarvan 57.950 transacties als verdacht waren aangemerkt. Oftewel: in 2019 is veel meer gemeld dan in 2018, maar het aantal transacties dat als verdacht wordt aangemerkt is wel teruggelopen.

Volgens de FIU zijn in 2019 van de bijna 2,5 miljoen meldingen, ruim 1,9 miljoen gemeld op basis van één specifieke objectieve indicator, gekoppeld aan de door de Europese Commissie aangewezen risicolanden. Uiteindelijk zijn door de FIU van die 1,9 miljoen meldingen slechts 686 transacties als verdacht aangemerkt. Volgens de FIU komt dit omdat bij deze meldingen vaak beperkt informatie beschikbaar is. Dit heeft er mede toe geleid dat de wetgever in 2019 ervoor heeft gekozen aan de objectieve indicator een subjectieve werking te verbinden, waardoor transacties beoordeeld en gemeld moeten worden door een instelling op basis van de “ongebruikelijkheid”. Of dit voor 2020 zal leiden tot minder meldingen valt nog te bezien.

Verder is de FIU in 2019 meerdere samenwerkingsverbanden aangegaan. Een daarvan betreft een publiek-private samenwerkingsvorm met een aantal banken, genaamd “Fintell Alliance”. Dit samenwerkingsverband richt zich op het uitwisselen van kennis en het versterken van de effectiviteit van het melden van ongebruikelijke transacties. Een ander samenwerkingsverband opgericht in 2019, genaamd “Serious Crime Taskforce (SCTF)”, bestaande uit het Openbaar Ministerie (OM), de Nationale Politie, de FIOD, de FIU en de grootbanken heeft als doel ondermijnende criminaliteit tegen te gaan en tevens de integriteit van de financiële sector te beschermen op basis van samenwerking en verdere informatiedeling.

Uit de berichtgeving dat uit de witwasmeldingen amper strafzaken voortkomen blijkt dat de kwaliteit van de meldingen vaak te laag zou zijn voor het OM om een zaak voor de rechter te brengen. In het jaaroverzicht van de FIU is opgenomen dat onder meer wordt geïnvesteerd in data-science, automatisering en een beter meldportaal, dat mede tot doel heeft de kwaliteit van de meldingen te verbeteren. De focus lijkt daarmee mede gericht op het creëren van de randvoorwaarden om meer (succesvolle) strafzaken te kunnen voeren in de toekomst.

Voor het jaar 2020 verwacht de FIU een aanzienlijke toename in verdacht verklaarde transacties. Dit jaar staat met name in het teken van aan de Covid-19 crisis gerelateerde fraudes en witwassen. De FIU werkt daarbij samen met de FIOD, politie en de Inspectie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Naar eigen zeggen heeft de FIU inmiddels ruim honderd fraude- en witwasdossiers overgedragen voor verder (strafrechtelijk) onderzoek. Een deel daarvan heeft daadwerkelijk al tot aanhoudingen van verdachten en inbeslagname van vermogensbestanddelen geleid. Daarnaast is in enkele dossiers al een veroordeling gevolgd. Er lijkt derhalve nu al sprake van een stijgende lijn als het gaat om het aantal strafzaken dat uit witwasmeldingen voortkomt.

Nieuwe versie Algemene leidraad Wwft

Tot slot verdient vermelding dat afgelopen maand een nieuwe versie van de Algemene leidraad Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) (de Algemene leidraad) is gepubliceerd. De Algemene Leidraad dient als guidance voor instellingen bij het uitvoeren van de verplichtingen van de Wwft. De belangrijkste aanpassingen houden verband met de implementatie van de vierde anti-witwasrichtlijn, waardoor de Wwft en onderliggende regelgeving zijn gewijzigd. Zie daarvoor ook ons vorige blog.

Meer weten over Wwft? Neem contact op met Jurjan Geertsma. Geertsma geeft regelmatig Wwft-cursussen; voor een overzicht van aanstaande data bekijkt u onze agenda.