Business & Human Rights varia Q4
De Europese Commissie is weer aan zet met een nieuw voorstel op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Op 14 september heeft de Europese Commissie een wetgevingsvoorstel gepubliceerd voor een verordening waarmee de import in en export uit de EU van met dwangarbeid vervaardigde producten verboden wordt. In deze update wordt het Europese wetgevingsvoorstel besproken.
Achtergrond
Het wetgevingsvoorstel sluit aan bij de toezegging van voorzitter Von der Leyen in haar toespraak over de Staat van de Unie van 15 september 2021. De Europese Unie wil, om waardig werk te bevorderen, een alomvattende aanpak gericht op werknemers op de binnenlandse markten, in derde landen en in de wereldwijde toeleveringsketens. Deze verordening moet bijdragen aan de internationale inspanningen om dwangarbeid af te schaffen. Momenteel bestaat er nog geen Europese wetgeving die de autoriteiten van de lidstaten de bevoegdheid geeft om een product in beslag te nemen of het uit de handel te laten nemen op basis van de vaststelling dat het geheel of gedeeltelijk met dwangarbeid is vervaardigd. De Europese Commissie beoogt met deze verordening zodanige bevoegdheden toe te kennen aan de nationale autoriteiten.
Inhoud verordening
De voorgestelde verordening heeft als belangrijkste bepaling een verbod op de import en export van met dwangarbeid vervaardigde producten (art. 3 van de verordening). Het voorstel heeft betrekking op alle producten die in de EU zijn vervaardigd voor binnenlands verbruik en uitvoer, evenals in de EU ingevoerde goederen. Het voorstel richt zich niet op concrete sectoren of ondernemingen. Dit betekent dat de verordening op elke onderneming die handelt in de Europese Unie van toepassing zal zijn.
Toezicht
Het toezicht door autoriteiten van lidstaten zal bestaan uit een risico-gebaseerde en robuuste aanpak. Zij zullen risico's inzake dwangarbeid in eerste instantie beoordelen aan de hand van verschillende informatiebronnen die samen het in kaart brengen van risico's moeten vergemakkelijken. Een concreet onderzoek naar een vermoedelijke overtreding van het verbod zal pas door de bevoegde autoriteit geïnitieerd worden na een concreet vermoeden en na het toepassen van wederhoor. Voordat de bevoegde autoriteit een onderzoek opent, verzoekt zij de onderneming om informatie over de acties die zijn ondernomen om risico's van dwangarbeid te identificeren, te voorkomen, te beperken en/of te beëindigen. De onderneming dient dan binnen 15 werkdagen de verzochte informatie te verstrekken.
Als uit het onderzoek naar voren komt dat er sprake is van dwangarbeid, dan zal de nationale autoriteit bevelen dat de producten uit de handel moeten worden gehaald. Verder kan zij ook de onderneming verbieden om de producten in de Europese handel te brengen en uit te voeren. Bedrijven zijn dan verplicht deze producten te verwijderen uit het Europese handelsverkeer. Bij een overtreding van het verbod kan de bevoegde autoriteit ook een straf opleggen. De bepalingen over straffen zullen in nationale wet- en regelgeving uitgewerkt worden.
Vervolg
Net zoals het wetgevingsvoorstel voor Corporate Sustainability Due Diligence (zie ook onze eerdere update over dit voorstel) dient dit voorstel van de Europese Commissie eerst door het Europees Parlement en de lidstaten worden goedgekeurd voordat het in werking kan treden. Als zij akkoord zijn, krijgen de lidstaten nog twee jaar de tijd om zich op het verbod voor te bereiden. Voor die tijd zal de Nederlandse overheid ook op nationaal niveau vorderingen op het gebied van business & human rights maken.
Het IMVO-steunpunt is namelijk al op 30 september geopend. Dit is een ‘onestopshop’ van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) waar het Nederlandse bedrijfsleven terecht kan met vragen op het gebied van internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen. Daarnaast verwacht de Minister van Buitenlandse Hulp en Samenwerking dat het wetvoorstel voor nationale IMVO-wetgeving uiterlijk voor de zomer van 2023 naar de Tweede Kamer zal worden gestuurd.