Sancties varia Q1 en Q2 2025
In deze nieuwste editie van Sancties Varia worden uiteenlopende actuele ontwikkelingen besproken die zich in de eerste helft van 2025 hebben voorgedaan op het gebied van EU-sancties tegen Rusland.
Omvangrijke sanctiepakketten 16 & 17
Op 24 februari 2025 en 20 mei 2025 heeft de EU respectievelijk het 16e en 17e sanctiepakket tegen Rusland uitgevaardigd. Beide pakketten bevatten een forse uitbreiding van personen en entiteiten op de sanctielijsten, evenals aanvullende maatregelen tegen de Russische schaduwvloot, die betrokken is bij de omzeiling van het olieprijsplafond en het transport van gestolen Oekraïens graan. Ook zijn nieuwe exportbeperkingen opgelegd, die zien op goederen die inkomsten genereren voor Rusland of bijdragen aan de Russische defensie-industrie. Zo bevat het 16e pakket onder andere restricties op aluminium, bepaalde soorten plastic en rubber, terwijl het 17e pakket zich bijvoorbeeld richt op chemicaliën en reserveonderdelen voor machines.
Een andere maatregel in het 16e sanctiepakket betreft een transactieverbod voor financiële instellingen buiten Rusland die gebruik maken van het Russische systeem voor doorgifte van financiële berichten: het ‘System for Transfer of Financial Messages’ (SPFS) dat is ontwikkeld door de Russische Centrale Bank.
Op transportgebied is het vluchtverbod uitgebreid naar alle luchtvaartmaatschappijen die binnenlandse vluchten in Rusland uitvoeren of goederen exporteren naar Russische luchtvaartmaatschappijen. Bovendien is het verbod op wegtransport binnen de EU aangescherpt voor bedrijven die voor 25% of meer in Russische handen zijn.
Sanctiepakket 18 recent aangenomen
De sanctiepakketten volgen elkaar in rap tempo op. Amper waren de maatregelen uit sanctiepakket 17 van kracht, of op 10 juni 2025 presenteerde de Europese Commissie al het voorstel voor het 18e sanctiepakket tegen Rusland. Na wat aanvankelijke weerstand van enkele lidstaten, is het pakket uiteindelijk op 18 juli 2025 aangenomen.
Het 18e sanctiepakket bevat onder meer een volledig transactieverbod met betrekking tot Nord Stream 1 en 2, een verlaging van het olieprijsplafond en een totaalverbod op transacties met een bredere groep Russische banken, als aanvulling op de bestaande, beperkere uitsluiting van het SWIFT-systeem.
Gelet op deze wijzigingen, zal de invoering van het 18e pakket opnieuw leiden tot een noodzakelijke herijking van compliance-procedures bij financiële dienstverleners en andere organisaties.
Geactualiseerde guidance over het verbod op dienstverlening
Naar aanleiding van enkele arresten van het Hof van Justitie van de Europese Unie berichtten wij eerder al over de verduidelijking van het begrip “juridische dienstverlening” in het kader van het verbod op juridische dienstverlening aan de Russische regering of in Rusland gevestigde rechtspersonen. Deze verduidelijking is inmiddels verwerkt in een geüpdatete versie van de ”Sancties FAQ“ van de Europese Commissie.
Nieuw in deze versie is ook aanvullende guidance over de begrippen ‘auditadviesdiensten’ en ‘bouw-, architectuur- en ingenieursdiensten’ die op grond van artikel 5 quindecies van Verordening 883/2014 eveneens niet aan Russische entiteiten mogen worden verleend.
De FAQ maakt bovendien nu expliciet dat het verbod ook geldt voor EU-onderdanen of personen die in de EU gevestigd zijn, die dergelijke diensten in hun hoedanigheid van werknemer verlenen aan in Rusland gevestigde ondernemingen, evenals voor in de EU gevestigde dochterondernemingen van in Rusland gevestigde moederbedrijven.
EU-helpdesk voor sancties
Voor hulp bij nadere vragen en onduidelijkheden, heeft de EU op 27 maart 2025 een EU-helpdesk voor sancties gelanceerd. De helpdesk is bedoeld om Europese kleine en middelgrote ondernemingen te ondersteunen bij de naleving van EU-sanctiewetgeving. Via deze helpdesk kunnen vragen worden gesteld en zijn praktische tips, landspecifieke richtsnoeren en andere nuttige informatie beschikbaar.
Let wel op: deze helpdesk is niet tot geheimhouding verplicht. Voor vertrouwelijke of gevoelige kwesties blijft het daarom raadzaam juridisch advies in te winnen bij een gespecialiseerde professional.
Voor vragen over sancties en sanctieovertredingen kunt u contact opnemen met Jurjan Geertsma, Thom Dieben of Kaisa de Bel.